DEPREM KOMPANSATÖRÜ NEDİR | NE İŞE YARAR | KULLANIM ALANLARI NELERDİR?
Deprem kompansatörü borulama sistemlerinde dilatasyon geçiş noktalarına koyularak, zemine oturan farklı kütlelerin getirdiği birbirinden bağımsız hareketlenmeleri ve her türlü yer hareketlerinin (sismik –deprem) sisteme getirdiği x, y, z yönündeki hareketleri absorbe eden, sistemlerin emniyetli çalışmasını sağlayan elemanlardır.
Tüm düzlemlerde açısal hareketi absorbe edebildiği için en güvenilir genleşme derzi olarak kabul edilen bu genleşme elemanları genel olarak boru hattı kurulum noktalarını korumak için kullanılır.
Bu yazımızda deprem kompansatörü nedir ne işe yarar, kullanım alanları nerelerdir, montajı nasıl yapılır gibi önemli soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
DEPREM KOMPANSATÖRÜ NEDİR?
Deprem kompansatörü, bir ara bağlantı parçası ile birbirinden ayrılan iki körükten oluşan, aynı zamanda kardan mafsallar içeren esnek bağlantı elemanlarıdır. Basınç baskı yükünü ortadan kaldırarak istemlerin emniyetli çalışmasını sağlarlar.
Alınacak hareket miktarına bağlı olarak üretimi yapılır. Kardan mafsallı kompansatörler, çift körük, ara boru, flanşlar ve mafsallardan oluşan bir yapıya sahiptir. Çift tarafında bulunan körükleri ve mafsalları sayesinde bütün hareketleri önleme kabiliyetine sahiptir.
İşlevi itibariyle dilatasyon kompansatörüne benzer. Dilatasyon kompansatörü de boru sistemlerinde belirlenen yerlere konularak, bina çökmeleri ve hareketlenmelerinde, boru hatlarındaki gerilme, kopma gibi sorunları ortadan kaldıran elemanlardır.
Körükleri paslanmaz çelik, bağlantı malzemeleri karbon çelik veya paslanmaz çelik olarak üretilir.
Deprem kompansatörü çeşitleri bağlantı şekillerine göre ortaya çıkar. Buna göre 3 tipi mevcuttur.
- Flanşlı deprem kompansatörü- Kendi içinde döner flanş, sabit flanş olmak üzere 2 türü vardır.
- Kaynak boyunlu deprem kompansatörü
- Yivli oluklu deprem kompansatörü
Standart deprem kompansatörleri kaynak boyunlu olarak üretilmektedir.
Bu kompansatörüN çalışma prensibi, iki körüğün eksenel, yanal ve açısal hareketleri absorbe etmesi üzerine kuruludur.
DEPREM KOMPANSATÖRÜ NE İŞE YARAR?
Deprem kompansatörü nedir sorusu kadar önemli bir başka soru da ne işe yarar sorusudur. Çünkü cevap bu elemanların hayati öneme sahip olduğunu ortaya koyar.
Bu genleşme elemanları üç boyuttaki hareketi eksenel, yanal ve açısal olarak sönümleyerek deprem, bina çökmeleri gibi sismik hareketler sonucu sistemde oluşabilecek kırılma riskini minimuma indirir. Bu sayede de mevcut boru hattının zarar görmesini engeller.
Birincil görevi boru üzerindeki stresi alarak sistemin devamlılığını sağlamaktır.
Farklı temeldeki iki binanın tesisat geçişlerinde de kullanılabilen deprem kompansatörü boru hattı genleşmelerini emerek boru gerilmelerini ortadan kaldırır.
KULLANIM ALANLARI
Deprem kompansatörü Yangın devrelerinde de tercih edilen genleşme elemanı olmasın yanı sıra ayrıca akaryakıt tankları, depolar ile makine-cihaz çıkışlarında, bütün boru hatlarında da kullanılmaktadırlar.
Kardan mafsallı kompansatörler bina geçişlerindeki bütün dilatasyon noktalarında, yer altı, yer üstü bütün hatlarda ve her türlü akışkanın olduğu bütün borulama sistemlerinde de kullanılır.
Uygulama alanlarını ise şöyle sıralayabiliriz:
- Bina dilatasyon geçişleri,
- Basınçlı hava,
- Merkezi ısıtma,
- Gaz hattı,
- Sıcak ve soğuk su,
- Kızgın su,
- Kimyasallar,
- Makine ve cihaz hatları.
Ayrıca;
- Motorlar
- Çelik fabrikaları
- Petro kimya
- Güç üretimi
- Gemi yapımı endüstrisi
- Su arıtma
- Çimento fabrikaları
- Kağıt endüstrisinde de sıklıkla kullanılan kompansatör türüdür.
MONTAJI NASIL YAPILIR?
Deprem kompansatörlerinin montajında dikkat edilmesi gereken belli başlı noktalar vardır.
Bu kompansatörler bina dilatasyon geçiş noktalarında iki sabit nokta arasında çalışacak şekilde monte edilmelidir.
Üç eksende çalışma özelliği olan kompansatörün üç eksende hareket oranı bina deplasman oranlarına uygun olmalıdır.
Montajın yapıldığı alanda bulunan tavan ve duvar gibi yapı elemanları ile kompansatör hareketi oranı kadar mesafe bulunmasına da dikkat edilmelidir.
