METAL KOMPANSATÖR NEDİR | NE İŞE YARAR? KULLANIM ALANLARI NELERDİR?

Metal kompansatör, tesisatta ortam sıcaklığı ya da akışkan nedeniyle oluşan titreşim hareketlerinin veya uzama kısalmaların absorbe edilmesini sağlayan körüklü esnek bağlantı elemanları olarak tanımlanabilir.

Özellikle yüksek basınçlı uygulamalarda kullanılan bu genleşme elemanlarının tercih edildiği pek çok uygulama vardır.

Sıcaklık, deprem, çökme, dinamik sistemler vb. değişimler nedeniyle borularda eksenel, açısal veya yanal yer değiştirmelerin emilmesini sağlayan metal kompansatör nedir sorusunun cevabını bu yazımızda ayrıntıları ile bulabilirsiniz.

METAL KOMPANSATÖR NEDİR?

Herhangi bir tesisatta, ortam veya akışkan sıcaklığı sebebiyle oluşan termal hareketler ile, sismik olaylar veya çökme nedeniyle oluşabilecek açısal hareketleri ve tesisatta oluşabilecek her türlü titreşim hareketlerinin absorbe edilmesini sağlayan körüklü esnek bağlantı elemanlarına metal kompansatör denir.

Metal kompansatör, bir veya daha fazla metal körük, her iki uçtaki konektörler ve uygulamaya bağlı olan bağlantı çubuklarından oluşur. Üç temel hareket türüne göre ayrılırlar: Eksenel, açısal ve yanal.

Bu genleşme elemanının ana parçası, paslanmaz çeliğin formlanmasıyla şekillendirilen körüktür. Sanayiden, bina tesisatlarına kadar uzanan geniş bir alanda kullanılan kompansatörlerin döner flanşlı, sabit flanşlı, kaynak boyunlu ve oluklu geçmeli gibi farklı çeşitleri vardır. Bu çeşitler bağlantı şekli ile ilgilidir ve montaj farklılıklarını ortaya çıkarır.

 SABİT FLANŞLI 

Sabit flanşlı metal kompansatörlerin  montajında; karşıt flanş deliklerinin, kompansatör flanş cıvata deliklerine denk gelmesi sağlanmalıdır. Kompansatörün kesinlikle burulmaması gerekmektedir.

DÖNER FLANŞLI

Döner flanşlı metal kompansatör sıcak ve soğuk su sistemleri, sıkıştırılmış hava, kızgın su, buhar ve yağ sistemlerinde tercih edilen bağlantı şeklidir.

KAYNAK BOYUNLU

Kaynak boyunlu metal kompansatör, su, buhar, doğal gaz, egzoz gazı, bitkisel yağ, madeni yağ, sıcak yağ, yağ ürünleri uygulamalarında kullanılır.

METAL KOMPANSATÖR NE İŞE YARAR?

Metal kompansatör nedir kadar önemli bir başka soru da “ne işe yarar” sorusudur. Bu sorunun en net cevabı “oluşan ısıl genleşmeyi boru ekseni boyunca absorbe eder” şeklindedir.

Her çeşit boru hattında termal denge ve mekanik genleşme için kullanılabilir ve sistemlerin verimliliği sağlanır.

AVANTAJLARI

• Minimum kurulum maliyeti gerektirir.
• Düşük kurulum alanı gereklidir.
• Enerji kaybı veya izolasyon nedeniyle minimum işletme maliyetleri sağlar.
• Bakım gerektirmez.
• İçsel esneklikleri, hareketleri birden fazla yönde emmeyi sağlar.

KULLANIM ALANLARI

Metal kompansatör kullanım alanları oldukça geniştir ve uygulamaları çok çeşitlidir. Özellikle yüksek basınçlı uygulamalarda kullanılırlar.

Makineler, pompalar, basınçlı hava hatları, kızgın buhar sistemleri, sıcak ve soğuk su sistemleri, motorlar,  egzos uygulamaları, gaz hatları,  buhar hatları, kızgın su ve yağ sistemleri uygulamalarında da metal kompansatörler kullanılır.

Bu elemanlar enerji üretimi, kağıt endüstrisi, kimya endüstrisi, su arıtma, petrol ve gaz gibi çeşitli sektörlerde de kullanılmaktadırlar. Boru hatlarının var olduğu ve termal hareket veya titreşimin meydana geldiği her yerde, bu genleşme elemanları rahatlıkla kullanılır.

Sıcaklık, deprem, çökme, dinamik sistemler vb. değişimler nedeniyle borularda eksenel, açısal veya yanal yer değiştirmelerin emilmesinde görev yapar.

Titreşimler ile kaynaklı bileşenlerde termal dilatasyonların neden olduğu hareketlerin emilmesini sağlar.

MONTAJI NASIL YAPILIR?

Metal kompansatör montajında öncelikle eksenlerinin düzgün olmasına dikkat etmek gerekir.  Kompansatör ve boru hattı aynı eksende olmalıdır.

Ayrıca iki flanş arasındaki mesafe kompansatörün boyu kadar olmalıdır. Karşıt flanşlar boru eksenine dik olmalıdır.

Özellikle sabit flanşlı kompansatörlerin montajında karşıt flanşın deliklerinin kompansatör flanş deliklerine denk gelmesi sağlanmalıdır.

Kompansatörün montajında burulma olmamasına dikkat edilmelidir.

Akışkanın giriş yönünü gösteren tarafı da akışkanın geldiği yönden bağlamak gerekir.

Boru hattındaki nominal basınç ve genleşme değerinin, seçilen kompansatör limitleri dahilinde olmasına dikkat edilmelidir.

İki sabit nokta arasına yalnız bir adet eksenel kompansatör montajı yapılmalıdır.

Kompansatöre ön germe verilmelidir. Ön germe miktarı toplam genleşme miktarının yarısı olarak kabul edilebilir.

Laynerli kompansatör montajında ise akışkan yönü dikkate alınmalıdır.